Historia sztuki

Założenia i cele przedmiotu:

1. Przekazanie usystematyzowanej wiedzy z zakresu historii sztuki okresu od prehistorii do wczesnego gotyku.

2. Stymulowanie intelektualnego i emocjonalnego rozwoju oraz kształtowanie wrażliwości estetycznej, umiejętności przeżywania kultury, a także refleksyjnej i krytycznej oceny zjawisk zachodzących w sztuce.

3. Rozbudzanie potrzeby samodzielnego poszerzania wiedzy z różnych dziedzin sztuki oraz bezpośredniego obcowania z dziełami sztuki.

4. Zapoznanie z najnowszymi badaniami dotyczącymi sztuki okresu starożytności i średniowiecza.

5. Teoretyczne i praktyczne poznanie warsztatu badawczego historyka sztuki.

6. Kształtowanie zainteresowań studenta.

Poszerzanie wiedzy z zakresu tematu interesującego studenta z omawianego okresu historii sztuki [starożytność-średniowiecze].

Wprowadzenie. Omówienie zakresu materiału i specyfiki przedmiotu historii sztuki. Charakterystyka pozycji bibliograficznych z zakresu obowiązkowej i uzupełniającej literatury przedmiotu. Krótka prezentacja zagadnień związanych z metodologią badań nad sztuką, ze szczególnym uwzględnieniem osiągnięć w tej dziedzinie. Wprowadzenie w terminologię i zagadnienia sztuki świata starożytnego i średniowiecza. Przedstawienie wymagań związanych z napisaniem pracy pisemnej – analizy porównawczej zabytków kultury oraz wymogów związanych z zaliczeniem semestralnym, końcowym - 2 godz.

2. Sztuka czasów pierwotnych. Elementy historii sztuki od czasów prehistorycznych po dzień dzisiejszy w kontekście wydarzeń historycznych i zmiennych zjawisk kulturowych skupionych zasadniczo w obszarze Europy, Azji i Ameryki. Prezentacja myśli filozoficznych i idei na przestrzeni dziejów, kształtujących teorię sztuki, krytykę i historiografię artystyczną. Analiza architektury na przykładzie kromlechu w Stonehenge. Malarstwo skalne w Lascaux oraz w Altamirze – próba charakterystyki mentalności pierwotnej plastyki - 3 godz.

3. Sztuka Azji Zachodniej. Historyczne, społeczno-polityczne podstawy rozwoju sztuki w Azji Zachodniej. Wpływ despotycznych rządów na kształtującą się tematykę wytworów plastycznych. Państwo Sumerów i Babilończyków – próba charakterystyki. Sumeryjskie pismo piktograficzne. Sztuka Hetytów. Sztuka asyryjska – analiza płaskorzeźb i rzeźb z Niniwy. Zespoły architektoniczne – pałace asyryjskie oraz świątynia Anu-Adada w Assur - 3 godz.

4. Sztuka starożytnego Egiptu. Od Starego do Nowego Państwa – czyli ewolucja formy architektonicznej. Najwspanialsze świątynie: Chafre w Giza, Amona w Karnaku i Luxorze. Egipska rzeźba i jej znamiona realizmu. Ozyrys – władca dusz i pan malowideł ściennych w grobowcach - analiza porównawcza malarstwa ściennego. Znaczenie nomarchów dla „rozprzestrzeniania” się kultury - 4 godz.

Sztuka Krety i antyk grecki. Historyczne, społeczno-ekonomiczne i filozoficzne podstawy rozwoju sztuki w Grecji. Ewolucja formy architektonicznej. Krótka charakterystyka świątyń: Herajona w Olimpii, Posejdona w Pestu oraz skarbca Ateńczyków w Delfach. Plan akropolu w Tirynysie. Megaron i jego funkcjonalność. Charakterystyka sztuki minojskiej i mykeńskiej. Knossos i jego tajemnice. Szczegółowa analiza malarstwa wazowego. Schemat konstrukcyjny świątyni doryckiej. Kuros z Paros i Kora z Akropolu – cechy zasadnicze sztuki antyku greckiego 6 godz.

6. Sztuka grecka V wieku p.n.e. Analiza sytuacji politycznej i toczących się wojen grecko-perskich. Plan Akropolis ateńskiej – zasady oraz odzwierciedlenie rozkwitu ówczesnej sztuki greckiej. Analiza architektury poszczególnych

3/10

budowli: Partenonu, Propylejów, małej świątyni Aten Nike oraz Erchtejonu. Procesje kultyczne a funkcjonalność architektury. Rzeźbiarska działalność Fidiasza. Waza Durisa i czara Brygosa przykładem malarstwa tego okresu – analiza. - 4 godz.

Sztuka grecka IV wieku p.n.e i w epoce hellenistycznej. Działalność największych artystów IV wieku: Lizypa, Skoposa, Praksytelesa. Ewolucja form architektonicznych. Mauzoleum w Halikarnasie. Idealizm grecki i jego reperkusje dla późniejszej sztuki. Propagandowe funkcje sztuki. Rozprzestrzenianie się sztuki greckiej poza granice. Kultura hellenistyczna (Hellenizm pojęcie kultury hellenistycznej). Główne ośrodki kultury hellenistycznej: Aleksandria (biblioteka aleksandryjska i jej znaczenie, Museion, Serapeion), Pergamon (ołtarz pergamoński), Antiochia, Rodos, przemiany religii greckiej; literatura epoki hellenistycznej, filozofia epoki hellenizmu, nauka i technika, architektura (siedem cudów świata), rzeźba, malarstwo).Postępy w budowie miast, czyli architektura hellenistyczna i jej zdobycze. Klasyczne wyczucie kompozycji. Wykształcenie się typu domu mieszkalnego i jego konsekwencje. Nike z Samotraki – czyli owoce szkoły z Rodos - 6 godz.

8. Sztuka rzymska. Historyczne, społeczno-ekonomiczne i filozoficzne podstawy rozwoju sztuki w Rzymie. Architektoniczne zabytki rzymskie z późnego okresu republiki i epoki augustiańskiej. Początki kultury rzymskiej (pierwotna religia i kultura Rzymian, Etruskowie i ich wpływ na kulturę Rzymu, początki wpływów greckich). Kultura i sztuka Rzymu w okresie republiki: (przemiany kulturowe w V-III wieku p.n.e.; wpływ kultury greckiej na rozwój kultury rzymskiej; kultura Rzymu w III-II wieku p.n.e. (religia rzymska i jej znaczenie kulturowe, literatura rzymska, początki historiografii, prawo rzymskie, filozofia, nauka i technika, architektura i sztuka). Kryzys i przemiany kulturowe w I połowie I wieku p.n.e. (przemiany religijne, początki kultów orientalnych, Cyceron, Cezar).Złoty wiek kultury rzymskiej (polityka kulturalna Augusta (ideologia pryncypatu, pax Augusta, powrót do tradycji i starej religii, Mecenas i jego rola kulturalna); literatura epoki Augusta (Wergiliusz, Horacy, Owidiusz); historiografia (Liwiusz); budownictwo i sztuka epoki Augusta (fora Cezara i Augusta, Ara Pacis, mauzoleum Augusta, budowle Palatynu)

- 6 godz.

Wykaz literatury, literatura podstawowa:

Ałpatow M., Historia sztuki, t. 1 i 2, Warszawa 1961.

Beard M., Henderson J., Kultura antyczna, Warszawa 1997. Stabryła S., Zarys kultury starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa 2007. Sztuka gotyku. Architektura, rzeźba, malarstwo, red. Rolf TOMAN, Kolonia 2006. Sztuka romańska: architektura, rzeźba, malarstwo, red. Rolf Toman, Könemann, Warszawa 2004.

Lietratura uzupełniająca:

Abramowiczwna Z., O sztuce starożytnej, Toruń 2002.

Beard M., Pompeje. Życie rzymskiego miasta, Poznań 2010.

 Boardman J., Sztuka grecka, Warszawa 1999.

 Durando F., Grecja. Przewodnik po zabytkach starożytności, Warszawa 2006.

 Galicka I., Historia sztuki, T. I:Od Paleolitu do Rzymu, Warszawa 2003 (Europejska Akademia Sztuk).

 Historia sztuki świata, t. I, Warszawa 1999 (wyd. Muza).

 Hlscher T., Sztuka rzymska: język obrazowy jako system semantyczny, Poznań 2011.

 Jastrzębowska E., Sztuka wczesnochrześcijańska, Krakw 2008.

 Lipińska J., Sztuka starożytnego Egiptu, Warszawa 2008.

 Makowiecka E., Sztuka Rzymu. Od Augusta do Konstantyna, Warszawa 2010.

 Michałowski K., Jak Grecy tworzyli sztukę, Warszawa 1986.

 Michałowski K., Nie tylko piramidy. Sztuka dawnego Egiptu, Warszawa 1966.

 Nappo S., Pompeje. Przewodnik po starożytnym mieście, Warszawa 2000.

 Nowicka M., Malarstwo antyczne, Wrocław - Warszawa - Kraków 1985.

 Nowicka M., Twarze antyku. Z dziejów portretu w Grecji i w Rzymie, Warszawa 2000.

 Ostrowski J. A., Starożytny Rzym. Polityka i sztuka, Warszawa - Kraków 1999.

 Papuci-Władyka E., Sztuka starożytnej Grecji, Warszawa - Krakw 2001.

 Pescarin S., Rzym. Przewodnik archeologiczny po wiecznym mieście, Warszawa 2000.

wiedza K_W03 Efekty z matrycy efektów kształcenia:

z zakresu historii wzornictwa i sztuki: posiada wiedzę dotyczącą zagadnień historii sztuki oraz wzornictwa polskiego i światowego oraz ich kontekstu historycznego, społecznego, kulturowego, naukowego

Efekty uszczegółowione przez prowadzącego w ramach prowadzonego przedmiotu:

1. Student rozpoznaje i określa historyczne, społeczno-polityczne podstawy rozwoju sztuki od renesansu do współczesności.

2. Rozpoznaje i charakteryzuje w ujęciu problemowym podstawowe tendencje w rozwoju sztuk.

3. Potrafi wymienić, scharakteryzować i krytycznie ocenić podstawowe pozycje bibliograficzne z zakresu literatury przedmiotu.

4. Student ma systematyczną, pogłębioną i uporządkowaną wiedzę na temat zjawisk zacho-dzących w sztuce w okresie od renesansu do współczesności.Rozumie różnorodność sposobów myślenia o sztuce i jej interpretacji.

Ocena i krytyka umiejętności zastosowania zdobytej wiedzy w pisaniu pracy.

Ocena przy zaliczeniu semestralnym i końcowym

forma prowadzenia zajęć: wykład. Indywidualne konsultacje

umiejętności K_U04

Efekty z matrycy efektów kształcenia:

w zakresie zdobywania i wartościowania informacji projektowych: posiada umiejętność wyszukiwania rzetelnych, istotnych dla procesu projektowego informacji, monitoruje inne działania projektowe oraz ich kontekst

Efekty uszczegółowione przez prowadzącego w ramach prowadzonego przedmiotu:

1. Rozpoznaje i określa technikę wykonania dzieła reprezentatywnego dla sztuki dawnej.

2. Przeprowadza analizę formalnych jakości dzieł sztuk oaz jego treści stając się świadomym twórcą i odbiorcą.

3. Posiada umiejętność sensownego wykorzystania tekstów z zakresu historii, teorii sztuki i metodologii.

4. Potrafi samodzielnie wyszukiwać informacje, analizować, selekcjonowaći krytycznie interpretować źródła.

5. Umie przygotować różnego rodzaju typy prac pisemnych oraz prezentacji ustnych.Posiada umiejętność mówienia z sensem o sprawach sztuki.

Semestralna końcowa całościowa ocena i zaliczenie.

Indywidualna korekta w czasie pisania pracy analizy porównawczej dzieł

forma prowadzenia zajęć: Wykład z elementami ćwiczeń i konwersatorium.

Indywidualna roz-mowa na temat sztuki

umiejętności K_U13 Efekty z matrycy efektów kształcenia:

w zakresie form przekazu: stosuje różne formy prezentacji projektu, dzieła, posiada umiejętności werbalne usprawniające komunikację oraz umiejętności poprawnego konstruowania wypowiedzi pisemnej

Kompetencje społeczne K_K03Efekty z matrycy efektów kształcenia:

w aspekcie komunikatywności: odznacza się wysoką kulturą osobistą, wyraża swoje myśli w zrozumiały, uporządkowany sposób, reaguje na uwagi, wykazuje się elastycznością

Efekty uszczegółowione przez prowadzącego w ramach prowadzonego przedmiotu

Student wyrabia w sobie estetyczną wrażliwość na sztukę i otaczający świat.

2. Rozumie konieczność samodzielnej pracy i potrafi planować kierunki własnego rozwoju i kształcenia.

3. Wykazuje umiejętność przeżywania kultury.

4. Podejmuje różne formy czynnego uczestnictwa w kulturze.

5. Student wywiązuje się z obowiązku uczestniczenia w zajęciach.

Potrafi podjąć współpracę w grupie i samodzielnie rozwiązywać postawione przed nim problemy.